די ציקלישע נאַטור פון ייִדישע געשיכטע שפּיגלט די ברייטערע מוסטערן פון מענטשלעכע געשיכטע. אָנהייבנדיק מיט אַדאַם, דער ערשטער מענטש, טרעט אויף אַ ווידערקיירנדיק טעמע: גאָט שטעלט פאָר אַ דירעקטיוו, אַ מעגלעכקייט פֿאַר מענטשהייט צו הערן צו אים און פֿאַרבעסערן אַ שייכות מיט דעם געטלעכן. אָבער, מענטשהייט פאַלט אָפט קורץ, נישט צו געבן אָכן צו גאָטס רוף. דאָס דורכפאַל פירט צו אַ דיסטאַנסירונג פֿון גאָט, וואָס איז אָפֿט געזען ווי אַ פאָרעם פון שטראָף אָדער קאָנסעקווענץ. אין תורה ליטעראַטור, ווערט דאָס דיסטאַנסירונג באַצייכנט ווי אַ טיפּ אָדער גראַד פון "טויט."
"טויט" אין דעם קאָנטעקסט ווייזט זיך אויף צוויי אופֿנים: פיזיש און מעטאַפיזיש. פיזישער טויט קען פּאַסירן דורך פאַרשידענע מיטלען, ווי פּלאַגן, דעספּאָטן, פיינט, חורבנות, אָדער פאָגראָמען. מעטאַפיזישער טויט, אויף דער אנדערער האַנט, רעפּרעזענטירט אַ רוחניותדיקער דיסקאָנעקט פֿון דעם געטלעכן. פֿאָלגנדיק דעם שטאַדיום פון טויט און חורבן, איז דאָ אַ מעגלעכקייט צו צוריקגעווינען נענטקייט צו גאָט, אָדער "לעבן." דאָס ווערט עררייכט דורך אַ מעכאַניזם וואָס איז איינגעוועבט אין דעם זעלבן שטאָף פון בריאה – תשובה, וואָס מיינט ווערטלעך "צוריקקומען" [צו זיך און דעמיט צו גאָט].
תשובה איז אַ קרעפטיקע געצייג וואָס ערלויבט אינדיווידואַלן און קהילות צו איבערבריקן די קלופט וואָס איז געשאַפֿן דורך זייער ווייטקייט פֿון גאָט. עס איז אַ פּראָצעס פון סעלבסט-אַנאַליז, תשובה, און ריאַליינמענט מיט די געטלעכע ווילן. דורך זיך אויסצוטון אין תשובה, האָבן יידן די פיייקייט זיך צו באַפרייען פֿון די ציקלישע מוסטערן פון געשיכטע און צו שאַפֿן אַ ערנייטע פֿאַרבינדונג מיט זייער באַשעפֿער. דער פּראָצעס פון צוריקקומען צו גאָט איז נישט נאָר אַ מיטל צו ווידערהערשטעלן רוחניותדיקע וויטאַליטעט, אָבער אויך אַ וועג צו ברענגען פּאָזיטיווע ענדערונגען אין דעם גשמיותדיקן וועלט.
Comments